TV Most

Rukovođeni Pekićevom mišlju: „Istorija, međutim, nije poznavanje prošlosti, nego pre svega budućnosti i primenjene etike”, koja se može primeniti i na naučne discipline koje se bave izučavanjem kulture nekog naroda ili društva, priređivači monografije potrudili su se da sačine izbor istraživanja saradnika Etnografskog instituta SANU, čije su teme vezane za kontinuirano antropogeografsko, etnografsko i etnološko istraživanje Kosova i Metohije, s posebnim osvrtom na starije radove, kako bi ih učinili dostupnim sadašnjim i budućim generacijama istraživača i široj javnosti.

Etnografski institut SANU, ističe Dragana Radojičić, ima naučnu i etičku obavezu da od zaborava sačuva, ne samo sećanje na istoriju i kulturu Kosova i Metohije, već i naučna istraživanja ove teme, posebno ona koja su nastajala u periodu pre nego što su aktuelna politička zbivanja bacila svoju dugu senku, zatamnjujući često i naučnu objektivnost i ljudsku pravičnost. Monografiju, zato, treba posmatrati i kao mali prilog zaštiti srpskog kulturnog identiteta i nasleđa na Kosovu i Metohiji, na početku 21. veka – u doba sveopšteg tehnološkog napretka i razvoja u kojem su, paradoksalno, vekovne kulturne vrednosti, uprkos svom značaju, postale krhke ili nevidljive, boreći se skupa sa svojim baštinicima i nosiocima za goli opstanak.

Posle hronološkog istraživanja svih izdanja Etnografskog instituta SANU, objašnjava Dragana Radojičić, odlučeno je da se poseban akcenat stavi na prve brojeve „Glasnika Etnografskog instituta SANU”, zatim na zbornike radova, koji su štampani kao posebna izdanja. Cilj i zadatak ove monografije jeste upoznavanje celokupne javnosti, posebno mladih generacija čitalaca, sa metodama i rezultatima rada vrednih istraživača, pre svega onih iz prve polovine prošlog veka.

Monografija u prvom delu obuhvata radove čija se tematika odnosi na predeona i monografska antropogeografska istraživanja: Prištine, Podujeva, Kosovske Mitrovice, Lipljana, Duljeva, Suve Reke, Novog Brda, a zatim slede članci i rasprave. Tekstovi su praćeni i bogatim likovno-grafičkim i foto-materijalom. Likovna građa, fotografije folklorne arhitekture i geografske karte prave vezu između etnografije, primenjene grafike i vizuelne umetnosti. Pored naučnih radova, značajan deo ove monografije čini stvaralaštvo slikarke Olge Benson, izdvojen iz obilja arhiviranog opusa folklorno-etnografske građe koja se čuva u Etnografskom institutu SANU, kao i mnoštvo fotografija folklorne arhitekture i grafičkih prikaza opštih geografskih i tematskih karata.

Radovi su ilustrovani fotografijama sa terena, kartama i dijagramima, kao i jednim avionskim snimkom terena. Pojedine fotografije naselja i stambenih objekata iz ranijeg su perioda, odnosno, iz vremena pre terenskih istraživanja. Fotografije Prištine datiraju iz 1930. i 1950, one zabeležene u Kosovskoj Mitrovici su iz 1925. i 1933, dok fotografija naselja Duklje potiče iz 1949. godine.

Monografija je posvećena dr Vojislavu S. Radovanoviću (1894–1957), profesoru Filozofskog fakulteta u Skoplju i Prirodno-matematičkog fakulteta u Beogradu, dopisnom članu SANU, prvom upravniku Etnografskog instituta SANU (1947–1957), povodom obeležavanja 120 godina od njegovog rođenja.

Izvor: Politika